Ana tanrıça tarihçesine topraklarımızdan, Çatalhöyük’ten başlamak istiyorum ki dünyada pek çok tarih ve sanat tarihi kitabı da buradan başlatılıyor. ÇATALHÖYÜK 1958 yılında James Mellaart tarafından keşfedilen Çatalhöyük (konya’nın Çumra ilçesinin sınırında yer alan bir yerleşim alanıdır) insanlık tarihin ilk yerleşim yeri olarak kabul edilmektedir. Orada ortaya çıkartılan çoğunlukla MÖ 6500’lü yıllara ait pişmiş toprak ve taştan yapılmış 5 ila 15 cm arasındaki tanrıça heykelleri Çatalhöyük’te bir Ana Tanrıça kültünün varolduğuna işaret eder. Kocaman kalçalı, koca göğüslü, şişman ve zaman zaman doğum yaparken tasvir edilen bu tanrıçaların bolluk ve bereketi sembolize ettiği düşünülür.
KİBELE
Çatalhöyük’teki ana tanrıça bir süre sonra Kibele’ye evrildiğini söyleyebiliriz. Anadolu’lu ana tanrıça olan Kibele, Hitit ve Hurriler tarafından Kubaba’ya ilham verdiği söyleniyor. Kibele Friglerin de ana tanrıçası, doğayı sembolize ediyor ve genellikle etrafında vahşi hayvan figürleriyle bezeniyor. Üst sınıf kabul edilen Kibele rahiplerinin kendilerini hadım edip bakir bir hayat yaşadıkları biliniyor. Ülkemizde pek çok Kibele heykeli ve kabartmasıyla karşılaşıyoruz. Kibele’nin aşk maceraları pek çok ritüelin doğmasına sebebiyet verir. Aşık olduğu Attis’i kıskanıp cinsel organını kesen Kibele, sonrasında pişman olur ve penisi çam ağacına asar. Noel ağacı geleneğinin Kibele’den geldiğine inanılır.
INANNA/IŞTAR
Önce Sümerler ardından Akad, Babil ve Asurluların Ana tanrıçası İnanna veya daha sonraki aldığı isimle İştar aşk, bilgelik, bereket, güzellik, adalet ve savaş tanrıçasıdır. Cuneiform yazısında İnanna isim Cennet’in Kadını anlamına gelen Nin-An-Ak kelimesinden gelir. İnanna büyük bir ihtimalle bir süre sonra Hurri’lerin Hannahannah tanrıçasına dönüşür. Sembolü aslan ve 8 köşeli yıldızdır, Venüs gezegeniyle ilişkilendirilir. Uruk kentinin ana tanrıçası, Asur’luların panteonunda en yüksek mertebeye çıkartılır ve en önemli tanrı rolüne bürünür. Sümer mitolojisinde en çok hikayeye sahip tanrıçadır. Gılgameş Destanında Kral Gılgameş’e sevgili olmayı önerip reddedildiğinde (bir ölümlünün haddine mi ana tanrıçayı reddetmek) Gılgameş’in peşinden Cennet Boğasını gönderir. İnanna/İştar’ın en ilginç macerası Sümerlilerin ölüm diyarı Kur’a inmesidir.
GAİA
Yunan mitolojisinde Gaia doğa ananın vücut bulmuş halidir. Yeryüzünü simgeler. Yunanlılara göre önce Kaos vardır. Sonrasında Hesiod’un anlattığı üzere Gaia kardeşi Erebus’la birlikte her şeyi yaratır: Tüm tanrı ve Titanları, Olympos’un ilahları doğurur. Gaia kardeşiyle birleşip Aether’i sonra da gökyüzü (ve gökyüzü tanrısı olan Uranüs’ü) doğurur.
KALI
Hindistan’a gidiyoruz ve sizi Kali ile tanıştırıyorum. Zeus’un kafasından Athena nasıl doğduysa dişil enerjiyi temsil eden Parvati’nin kafasından doğan Kali Ölümün ve Zamanın tanrıçasıdır. Neden bu kadar acımasız olduğunu şimdi anladınız mı? Kali kötülükleri yok eden tanrıçadır. Masumları korur.
