Stanhenge’den 7000 yıl, Mısır’daki Piramitlerden 7500 yıl daha eski. Dünyadaki en eski tapınak olarak kabul edilen ve reklamı yapılan Malta’daki Gozo Megalitik tapınaklar M.Ö 3600-3200 arasında yapılmış, oysa Göbeklitepe’nin tarihçesi M.Ö 10 bine kadar uzanıyor. 12 bin yıllık gizemli bir geçmişe sahip Göbeklitepe.
Aslında daha 1963 yılında İstanbul Üniversitesi ve Chicago üniversitelerinin araştırmaları sırasında pre-historik bulgular ortaya çıkmış, sonra buradaki arkeolojik kazılarla ilgili birkaç makale yazılmış ama kaderine terk edilmiş, ehemmiyet verilmemiştir. Ta ki Alman Arkeoloji Enstitüsünden Prof. Klaus Schmidt burada çalışmaya ve Göbeklitepe’yi dünyaya tanıtmaya başlayana kadar.
Göbeklitepe kümülüsünde 4 ayrı tabaka keşfedilmiştir. Neolitik devrimin yaşandığı yıllara tekabül eden bulgularda III. Tabaka aşağı yukarı MÖ 10 bin yıla, II. Tabaka ise 9 bin yıla kadar gittiğini söylüyordu Schmidt. Kazılar sonucunda burada 20 tane tapınağın tespit edildiğini ama şu anda 6 tanesi sadece açılmıştır.
Dev sütunlardan oluşan Göbeklitepe, dini amaçlı yapılmış toplam 20 adet “T” biçimindeki sütundan oluşur. Boyları 3-6 metre arasında değişen bu sütunların üzerinde insan ve hayvan figürleri resmedilmiştir. Bu kadar büyük tek parça taşların nasıl taşındığı bir muammadır zira Göbeklitepe’nin çok yakınında bulunmayan bu taşları 2 km uzaktan getirmişlerdir avcı-toplayıcı neolitik insanlar. Peki bu insanlar neden bu kadar uğraşıp bu devasa taşları bu kadar yüksek bir tepeye çıkarmıştır dersiniz?
Göbeklitepe’deki kazılar taş devri insanlarının nasıl yaşadığına dair pek çok ipucu veriyor. Mesela buğdayın ilk kez Göbeklitepe’ye yakın bir yerde evcilleştirildiğine inanılıyor.
Mimari buluntular dışında en çok görülebilen buluntuyu taş aletler oluşturur. Bunların çoğu çakmaktaşından yapılmış aletlerdir. Göbeklitepe’de gezinirken civarda pek çok çakmak taşı bulunduğunu göreceksiniz. Unesco Dünya Mirası Listesine alınan Göbeklitepe’deki kazılar devam ettikçe bizlere geçmişle ilgili çok daha fazla bilgi verecek. Biz yeter ki değerini bilelim, sahip çıkalım, bu güzellikleri sadece kendimiz için değil dünya için koruyalım.
